نوزاد حمید بازرگان و مالک یکی از شرکتهای اقلیم کردستان در گفتگو با جام کوردی، اعلام کرد: تاخیر در پرداخت حقوق تاثیر بدی بر بازار اقلیم نهادە است، بە گونەیی کە اعتمادی کە پیشتر میان خریدار و بازرگان وجود داشت در حال از بین رفتن است.
وی گفت: ما نمیتوانیم مانند گذشتە با اعتماد محصولات و خدمات خود را بە صورت وام و اقساط بە مشتریان خود عرضە کنیم، زیرا هنوز کالا و خدمات را از خارج از کشور بە صورت نقدی خریداری میکنیم و در ازای آن بە صورت اقساطی و وام بە مشتریان داخلی عرضە میکنیم، اما اکنون پرداخت با در تاخیر حقوق ماهیانە، دلیلی برای عدم پرداخت بە موقع وام و اقساط کالاهای خریداری شدە است بنابراین این امر باعث شدە است نتوانیم کار را برای مشتریان خود آسان کنیم.
نوزاد حمید، تصریح کرد: یکی دیگر از چالشهای پیش رو هم برای مشتریها و هم برای شهروندان تقاضای رو بە افزایش است کە هر روزە شاهد روند رو بە رشد آن هستیم و در همان حال درآمد و حقوق کارمندان و شهروندان در موعد مقرر خود پرداخت نمیشود و این مانع بزرگی برای بازار اقلیم کردستان درست کردە و این بە معنای فلج شدن اقتصاد و بازار اقلیم کردستان است.
از سوی دیگر پروفسور خالد حیدر کارشناس رشتە اقتصاد و استاد اقتصاد دانشگاە سلیمانیە در گفتگو با جام کوردی، گفت: بە طور کلی نوعی تجارت وجود دارد و آن این است کە بازرگانان داخلی، کالا و خدمات را از بازگانان خارجی با ارز نقدی خریداری میکنند، اما در داخل کالاهای خود را بە صورت اقساطی عرضە میکنند، پس از مدتی میبینند کە بە دلیل وضعیت بد مالی، مشتریان و حقوق بگیران قادر بە پرداخت اقساط خود نیستند و این امر باعث میشود بازگانان دیگر بە روش اقساطی اجناس و کالاها لازم را عرضە نکنند
وی گفت: متاسفانە از سال 2014 این مشکل بە مانعی برای کار بازرگانان تبدیل شدە و دلیلی برای ناتوانی بازرگانان داخلی و واردات کالا و خدمات از خارج شدە و این امر بر بازار تاثیر منفی گذشتە و باعث تضعیف آن میشود.
دربارەی اقدامات برای حل این مشکل و نجات بازار اقلیم کردستان از فروپاشی، پروفسور خالد حیدر کارشناس اقتصاد و استاد اقتصاد دانشگاە سلیمانیە افزود: در اقتصاد چیزی وجود دارد کە بە آن تقاضای فعال میگویند کە موتور محرک اقتصاد است و تمایل خریدار بە خرید کالاهایی با قابلیت خرید است کە این بستە بە وضعیت مالی خریدار است و اکنون کە شاهد عدم پرداخت حقوق در موعد مقرر خود هستیم میبینیم کە تقاضا کاهش پیدا کردە، برای اینکە این روند برعکس شود باید نقدینگی بە بازار تزریق شود کە اولین قدم در این راستا توضیع بە موقع دستمزدها است تا اعتماد بە بازار برگردد.
همچنین در آیندە باید وابستگی خود را بە درآمدهای حاصل از فروش نفت را کاهش دادە و در عین حال برای گسترش سایر بخشها مانند کشاورزی و گردشگری تلاش کنیم این بخشها باید تقویت شوند تا درآمدهای بیشتر و اتکای کمتری بە درآمدهای نفت ایجاد شود و در عین حال سعی کنیم در کابینە بعدی اختیارات دولت را کاهش دهیم و در مقابل اختیارات بخش خصوصی را افزایش دهیم و با این روش میتوانیم در طولانی مدت اقتصاد اقلیم را احیا کنیم.
گفتگو: ویانارحمتیان
