جام کوردی-بخش ترانشیپمنت (ترافیک در مرز)، استهلاک دستگاه ایکس ری، مشکلات رانندگان و فعالان اقتصادی موجب شده که نابسامانی در مرز باشماق مریوان به وجود بیاید.
به گزارش جام کوردی، گمرک سیران بند و باشماق از مرزهای فعال و رسمی و بین‌المللی استان کردستان به شمار می‌آید. گمرک مریوان در زمینهٔ ترانزیت، صادرات، امور مسافرین و مقدار قابل‌توجهی در بخش واردات فعال است.
بیش از ۵ میلیارد و ۳۳۷ میلیون دلار در ماه‌های اول سال ۱۴۰۰ از گمرک باشماق مریوان تنها مرز ترانزیتی استان ترانزیت انجام‌شده است، گمرک باشماق مریوان تنها مرز ترانزیتی استان است که ترانزیت داخلی و خارجی مبدأ و هم ترانزیت خارجی مقصد در آن انجام می‌شود، بر اساس اعلام سازمان صنعت معدن و تجارت استان کردستان در سال گذشته بیش از ۲ میلیون تن کالا به ارزش 968 میلیون دلار از مرزهای استان به خارج از کشور صادرشده است.
در این مدت سه میلیون و 175 هزار تن کالا به ارزش ۶ میلیارد و 805 میلیون دلار از مرزهای استان ترانزیت انجام‌شده است که سهم گمرک باشماق مریوان از این میزان ترانزیت قابل‌توجه است. میزان ترانزیت انجام‌شده در سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه در سال ماقبل آن از لحاظ وزنی ۷۰ درصد و از نظر ارزشی هم ۵۴ درصد افزایش‌یافته است.
میزان واردات انجام‌شده در سال ۱۴۰۰ در مرزهای استان بیش از ۳۰ هزار تن بوده است به‌طوری‌که ارزش این میزان کالا واردشده ۴۱.7دهم میلیون دلار که در مقایسه با ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۹ به لحاظ وزنی ۲۶ درصد و از نظر ارزشی دلاری هم ۲۳ درصد کاهش داشته است، درمجموع در سال گذشته ۵ میلیون و 207 هزار تن کالا به ارزش ۷ میلیارد و ۸۱۵ میلیون دلار مبادله تجاری در مرزهای کردستان انجام‌شده است.
اکنون سؤال این است امکانات زیرساختی در گمرکات استان کردستان شامل گمرک سنندج، سیران بند بانه و باشماق مریوان متناسب با این حجم ترانزیت هست یا نه بر اساس آنچه در سال‌های گذشته در جلسات مختلف دستگاه‌های متولی از زبان استانداران سابق و فعلی استان و در سایر مسئولان شنیده‌ایم امکانات این گمرکات بسیار پیش‌پاافتاده و در حد یک مرز و گمرک رسمی نیست و به نظر نمی‌رسد در حال حاضر مسئولی در استان پیدا شود که مخالف این نظر را داشته باشند.
از نبود یا استهلاک دستگاه ایکس ری گرفته تا مناسب نبودن امکانات رفاهی و مشکلات بی‌شمار دیگری شاید همین موضوع موجب شده است که بسیاری از رانندگان و فعالان اقتصادی ترجیح می‌دهند باوجود افزایش مسافت، گمرکات دیگر را ازجمله گمرک خسروی در استان کرمانشاه را برای مبادلات خود انتخاب می‌کنند.
خلیل حیدری، ناظر گمرک استان کردستان، دراین‌باره به خبرنگار جام کوردی، گفت: دورتادور کشور ایران به کشورهای از راه دریا و خشکی دسترسی دارد و به هفت‌کشور خشکی و 10 کشور آبی همسایه است.
او با اشاره به اینکه ایران بیشترین مرز را با کشور عراق و اینکه پنج استان کشور با عراق 13 مرز مشترک دارد، افزود: افزایش مرزها نسبت به کشورهای رقیب یکی از دلایلی است که در مرزها امکانات وجود ندارد و باید این مهم را نیز در نظر گرفت کشور ترکیه با کشور عراق تنها یک مرز دارد اما بیشترین مبادلات مرزی در آنجا صورت می‌گیرد.
ناظر گمرک استان کردستان، بابیان اینکه روش تجارت ایران با کشور عراق نیز یکی دیگر از دلایلی است که دولت نتوانسته زیرساخت‌ها را فراهم کند، ذکر کرد: در تمام جهان از «محل تولید» کالا را بسته‌بندی و در کامیون‌های حائز شرایط بارگیری می‌کنند و کالا را مستقیم به انبارهای کشور مقصد می‌رسانند، اما در کشور ما کامیون‌ها از طرف مقابل می‌آید و پشت‌به‌پشت هم کامیون‌ها جابه‌جا می‌شود و همین موجب گره در مرزها از لحاظ فنی می‌شود.
حیدری در ادامه عنوان کرد: کالاهای ترانزیتی که از کشورها می‌آیند از کشور مبدأ حمل می‌شوند و کامیون‌های ترکیه از مرز ما تا سلیمانیه می‌روند ولی کامیون‌های ایرانی تاکنون نتوانسته‌اند تا عمق خاک عراق بروند.
او گفت: فرایند تجارت زنجیره‌ای است که حلقه‌های متعددی درگیر این رویداد هستند تا این زنجیره به وجود بیاید؛ یکی از این حلقه‌ها «گمرک» است که نقش آن در مرز بسیار مهم بوده و اجرا و اعمال مقررات سیاست‌های تجاری کشور به شمار می‌آید. درواقع زیرساخت‌ها و حمل‌ونقل در اختیار گمرک نیست چراکه گمرک در مرز بودجه‌ای ندارد.
ناظر گمرک استان کردستان، به ترافیک در مرز و آشفته‌بازاری به نام ترانشیپمنت اشاره کرد و افزود: بخش ترانشیپمنت (کالا جابه‌جا کردن در مرز) بخش عمده‌ای از ترانزیت است که باعث ترافیک در مرز می‌شود که عمدتاً در جهان این روش مرسوم نیست درواقع این موجب کاهش ارزآوری و آسیب به کالا می‌شود.
حیدری ادامه داد: صف‌ها از بین نخواهند رفت، مگر اینکه اول فکر اساسی برای زیرساخت‌های مرز کرد و دوم اینکه روش حمل کالا را باید تغییر داد و به‌صورت حمل یکسره اتفاق بیفتد.
او به رونق اقتصادی در مرزها و نفع آن به مردم استان کردستان اشاره کرد و گفت: گمرکات سیاست‌های دولت مرکزی را اعمال می‌کنند و عمدتاً در بیشتر کشورها گمرک مستقیم با دولت در ارتباط است و باید تمام گمرک استان‌ها یک شیوه مدیریت را پیش ببرند. وجود مرز برای مردم مرزنشین موجب اشتغال شده است و این خود می‌تواند گویای این قضیه باشد که مرز تاثیر مثبتی در استان‌ها دارد.
ناظر گمرک استان کردستان، به دستگاه ایکس ری و اینکه کشور ما از طریق کشور چین می‌تواند دستگاه ایکس ری تهیه کند، ذکر کرد: برای هر دستگاه ایکس ری 150 میلیارد تومان هزینه می‌شود و با توجه به اینکه 13 مرز در استان وجود دارد سال گذشته دستگاه ایکس ری در مرز باشماق مریوان آسیب دید که برای تعمیر آن 7.5 میلیارد تومان هزینه شده است.
حیدری به قاچاق سوخت در گمرک و معضل گالن به دست‌ها در مرز اشاره کرد و افزود: به دلیل تفاوت قیمت سوخت از ایران و کشور عراق و برای کاهش حجم قاچاق سوخت حدود 15 نفر از کارکنان گارد انتظامات را افزایش داده‌ایم.
مرز محل توقف نیست
محمد راشد مدرس گرجی، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کردستان نیز در این گفت‌وگو در مورد اهمیت مرزها در استان کردستان، اظهار کرد: در سال 1399 مدیریت مرزها به وزارت راه و شهرسازی و به طبع آن سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور واگذار شد.
او به سازمان‌دهی مرز باشماق مریوان اشاره کرد و افزود: مرز باشماق مریوان در سال 1385 به مرز رسمی باشماق تبدیل شد و سال‌های بعد از آن تمام زیرساخت‌های آن ازجمله سالن تجاری، سالن مسافربری، گمرکات، مرزبانی، گذرنامه و زیرساخت‌ها در محوطه‌ی هفت هکتاری احداث و به بهره‌برداری رسید و یکی از بهترین پایانه‌های مرزی کشور به‌حساب می‌آید.
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کردستان، به اطراف پایانه هفت هکتاری مرز باشماق و نابسامانی آن اشاره و بیان کرد: در سال گذشته 81 میلیارد تومان درآمد ترانزیت در مرز باشماق مریوان به‌دست‌آمده که سازمان راهداری استان از درآمد مرز باشماق اعتباری را برای طرح ساماندهی انجام می‌دهد. در فاز اول ساماندهی این مرز 70 میلیارد تومان قرارداد بسته‌شده و باید گفت که ساماندهی مرز بیش از 350 میلیارد تومان هزینه در بر خواهد داشت.
مدرس گرجی بابیان اینکه مرز محل توقف نیست، ذکر کرد: اگر می‌خواهیم اقتصاد در مرز انجام شود نباید توقف در آنجا صورت بگیرد. در جلسه شورای ساماندهی یکی از بحث‌های مهم، بحث زیرساخت‌ها، تغییر فرایند و نگرش است درواقع فرایندهای که در مرز انجام می‌شود باعث توقف شده و باید گفت در کشورهای مترقی که مرزهای رسمی پیشرفته‌ای دارند یک‌دهم حجم مساحت زمین مرز باشماق را ندارند لذا با افزایش حجم زمین و زیرساخت مشکل حل نخواهد شد بلکه باید فرایندها را در مرز تغییر داد که توقف به وجود نیاید. متأسفانه بسیاری از فرایندهای کنترلی در صفر مرزی بوده و این موجب صف‌های طولانی شده است.
انتهای پیام
