کرمانشاه – حدیث جلیلیان؛ مهارت نه گفتن یکی از مهارت های کلیدی در زندگی بشر امروزی است. برای درک بهتر این مهارت ابتدا باید تعریف درستی از معنای نه گفتن داشته باشیم. آنچه مورد نظر ما از نه گفتن به دیگران است ، نه تنها پاسخ به درخواست غیرمنطقی و غیر عقلانی دیگران که گاهی حتی توانایی رد کردن خواسته های معقول و منطقی طرف مقابل به دلیل مصالح شخصی است. انسان در دنیای پر چالش امروزی هر لحظه و در موقعیت های مختلف با خواسته های فراوانی از سوی خانواده ، دوستان ، همکاران و سایر افراد جامعه مواجه می شود که گاهی این خواسته ها در تضاد با منافع وی و گاهی حتی با ظاهری مناسب و معقول مطرح می گردد اما منافع شخصی وی را مورد تهدید قرار می‌دهد که او ناچار است به این درخواست ها پاسخ منفی بدهد.
مهادت نه گفتن موقعیت های فراوانی را پوشش می دهد. از یک پیشنهاد یا خواسته ی غیرمعقول و حتی زیبانبار مانند مصرف دخانیات و مواد تا یک موقعیت خنثی و بی خطر مانند دعوت یک دوست به یک شام دوستانه.
نه گفتن به خواسته های دیگران ابعاد متفاوتی دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
اینکه خواسته از سوی یک فرد نزدیک مانند اعضای خانواده مطرح شده باشد یا یک فرد ناآشنا ، روی پاسخ ما تاثیر فراوانی خواهد داشت. بی شک هر چه خواسته از سوی فرد نزدکی تری مطرح شده باشد ، رد کردن آن دشوارتر خواهد بود.
مطرح شدن یک درخواست از سوی یک مقام مافوق مثل رئیس اداره ، بسیار دشوارتر از رد کردن درخواست یک دوست است.
چگونه نه بگوییم؟
۱. برای رد کردن خواسته ی طرف مقابل ، دلایل کوتاه و مختصر بدهید. طولانی کردن ، توضیح و تفصیلِ پاسخ ، فرصتِ رایزنی را به طرف مقابل خواهد داد.
۲. در صورت مواجهه با اصرار طرف مقابل ، هیچگونه انعطافی از خود نشان ندهید ، چون ممکن است نهایتاً منجر به پذیرش خواسته از سوی شما گردد.
۳. تحت تاثیر بازی های روانی درخواست کننده قرار نگیرید. از جمله مظلوم نمایی ، رفتار قلدرانه ، تعریف و تمجید و …
۴. مراقب رفتار غیر کلامی خود باشید. گفتار شما باید قاطع مختصر و مفید باشد و در کنار آن ، زبان بدن شما نیز باید نشانگر این قاطعیت باشد. از جمله اینکه مثلاً راحت و صاف بنشینید ، تون صدای شما نباید خیلی بلند و نه خیلی پایین باشد ، هنگام صحبت کردن با دست های تان بازی نکنید ، به صورت طرف مقابل نگاه کنید و ارتباط چشمی برقرار کنید ، حتی می توانید لبخند بر لب داشته باشید ، و…
۵. با یک ترتیب دادنِ یک معادله ی سود و زیان ، از تبعاتِ مثبت و منفی پاسخ خود مطمئن باشید.
۶. پس از پاسخ منفی خود ، احساس گناه نداشته و خود را سرزنش نکنید ، چرا که در این صورت در چالش های پیشرو تضعیف خواهد شد.
نکته ای که در مورد مهارت نه گفتن مغفول واقع گردیده است ، مهارت نه شنیدن است و چیزی که این مهارت را در فرهنگ ما تضعیف کرده است ضعف در همین موضوع است.
بدون شک نهاد های تربیتی و فرهنگی ، رسانه ها ، آموزش و پرورش و والدین نقش بسزایی در تربیت کودکان برای شنیدن کلمه ی نه دارند ، چرا که دلیل ترس بسیاری از ما از رد کردن درخواست های دیگران ، همین تبعات بعدی آن و عدم پذیرش صحیح واژه نه در فرد درخواست کننده است. چنانکه معمولاً فردی که با پاسخ منفی در برابر خواسته های خود مواجه می شود ، به دلیل عدم آموزش های کافی و ظرفیت پذیرش این مسئله ، دست به اقدامات غیر منطقی و واکنش های نامعقول و حتی تخریب فرد گوینده میزند و این تجربه ی ناخوشایند برای فرد گوینده روی چالش های بعدیِ وی بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
در مجموع باید خاطرنشان کرد که هم مهارت نه گفتن و هم ظرفیت پذیرش نه شنیدن مهارت های هستند که نیاز به آموزش و صدالبته تمرین کافی برای نهادینه شدن در وجود افراد جامعه دارند.
