بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، سندوقی دراوی نێودەوڵەتی هۆشداری داوە کە گەشەی ئابوورییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە ساڵی 2024دا زۆر خاو دەبێت، تەنانەت بە لەبەرچاوگرتنی ئاسۆی ئەرێنی و بەهێزی ئابوورییەکانی دیکەی جیهان، بەهۆی کەمبوونەوەی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت و شەڕی غەززە.
“کریستالینا جۆرجیڤا”، بەڕێوەبەری سندوقی دراوی نێودەوڵەتی لە کۆڕبەندی دارایی وڵاتانی عەرەبی لە دوبەی پایتەختی ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی ڕایگەیاند، لەکاتێکدا هێشتا هەندێک ناڕوونی و نادڵنیایی هەیە، بەڵام ئاسۆی ئابووریی جیهان بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەر بەرزە، بەڵام لەم نێوەندەدا ئابوورییەکان ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە ئەنجامی شەڕی بەردەوامی غەززە کاریگەرییەکی زۆری لەسەر بووە.
ئاماژەی بەوەشکرد، سندوقی دراوی نێودەوڵەتی بە وردی چاودێری کاریگەرییە داراییەکان دەکات، ئاماژەی بەوەشکرد: ئابووری وڵاتانی دراوسێی فەلەستین و ئیسرائیل شایەتحاڵی کاریگەرییەکانی ئەم شەڕە بووە، بەتایبەتی لەسەر داهاتی گەشتیاری، هەروەها تێچووی گواستنەوە زیاد و کەمیکردووە زۆر.وە تەواو ڕوونە کە ئەمە دەتوانێت زیانەکانی ئابووری لەسەر ئاستی جیهانی قورستر بکات.
بەڕێوەبەری سندوقی دراوی نێودەوڵەتی بە ئاماژەدان بە هێرشەکانی دەریای سوور و گۆڕینی ڕێڕەوی کەشتیوانی لە کیپی هیوای باشەوە لەبری کەناڵی سوێس زیادی کرد: لە نوێترین نوێکاریدا سەبارەت بە دۆخی ئابووری ناوچەکە، دراوی نێودەوڵەتی فۆند پێشبینییەکانی بۆ گەشەی بەرهەمی گشتیی ناوخۆ نوێکردەوە، ناوخۆیی بۆ ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکوری ئەفریقا پێداچوونەوەی بۆ کرا و لەمساڵدا بۆ 2.9% کەمکردەوە، هۆکارە سەرەکییەکانیش دابەزینی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت لە درێژخایەندا و بەردەوامبوونی ململانێکان لە غەززە.
جەختیشی لەوە کردەوە کە بەردەوامی شەڕەکە ئابووریی کەرتی غەززە و کەرتی ڕۆژئاوای تێکداوە، چونکە تەنیا دامەزراندنی ئاشتی هەمیشەیی ئاسۆی ئابووری باشتر دەکات.
جۆرجیڤا جەختی لەوە کردەوە کە چالاکییە ئابوورییەکانی کەرتی غەززە لە نێوان مانگی تشرینی یەکەم و کانوونی دووەمی ڕابردوودا بە ڕێژەی 80% کەمیکردووە بە بەراورد بە ساڵی ڕابردوو و ئەم ڕێژەیەش لە کەرتی ڕۆژئاوا گەیشتووەتە 22%.
بە وتەی ئەم بەرپرسەی سندوقی دراوی نێودەوڵەتی، بڕیارە ڕۆژی دووشەممە سندووقەکە بەڵگەنامەیەک بڵاوبکاتەوە کە تیایدا هاتووە کە بە هەڵوەشاندنەوەی وردە وردەی یارمەتییەکانی وزە دەتوانێت 336 ملیار دۆلار لە هەرێمی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست پاشەکەوت بکات، کە هاوتایە لەگەڵ ئابوورییەکانی عێراق و لیبیا.
سندوقەکە ئاماژەی بەوەشکردووە، پشتیوانی سووتەمەنی بەردینی لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا تا ساڵی ٢٠٢٢ دەگاتە ١٩%ی بەرهەمی ناوخۆیی، هاوکات پێشنیاری نەهێشتنی یارمەتییەکانی وزە دەکات لە ئابوورییەکانی ناوچەکەدا، لەوانەش وڵاتانی هەناردەکاری نەوت، و یارمەتییە ئامانجدارەکان.وەک بەدیلێک پێشنیار کراوە ./.
