بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، بە پێچەوانەی باوەڕی باو، ئازاری جومگەکان تەنیا بۆ کەسانی بەساڵاچوو یان تەمەن ناوەڕاست نییە، هەروەها دەکرێت لە گەنجانیشدا ڕووبدات بە هۆکاری جیاواز لەوانە کەمی ڤیتامینەکان. بەڵام هۆکارەکانی تریش لەوانە قەڵەوی، دەبنە هۆی ئازار لە جومگەکاندا.
هەندێک لە کەمی ڤیتامینەکان و پەیوەندییان بە ئازاری جومگەکانەوە ناسراون:
ڤیتامین D :
ڤیتامین D پێویستە بۆ هەڵمژینی کالیسیۆم و پاراستنی هاوسەنگی کانزاکان لە جەستەدا. کەمی ڤیتامین D دەبێتە هۆی تێکچوونی مژینی کالیسیۆم و لاوازبوونی ئێسکەکان لەگەڵ ئازاری جومگەکان. هەروەها کەمی ڤیتامین D دەبێتە هۆی لاوازبوونی ماسولکەکان. پێویستە هەموو کەسێک ڕۆژانە ١٥ مایکرۆگرام ڤیتامین D وەربگرێت لە ڕێگەی خۆراک و فرە ڤیتامینەکان و تیشکی خۆرەوە. دانەوێڵەی بەهێزکراو و بەرهەمە شیرەمەنیەکان ڤیتامین D یان تێدایە.
ڤیتامین C:
ترشی ئەسکۆربیک ڤیتامینێکی ناسراوە لە بەرهەمهێنانی کۆلاجین کە بەشێکی سەرەکییە لە ڕیشاڵەکان و بەستەرەکان و ئێسکەکاندا. کەمی ڤیتامین سی دەبێتە هۆی لاوازبوونی شانەکانی بەستنەوە و ئازار و ئاوسانی جومگەکان. بۆ پاراستنی تەندروستی جومگەکان پێویستە پیاوێکی پێگەیشتوو بە تێکڕا 90 میلیگرام ڤیتامین سی لە ڕۆژێکدا وەربگرێت، لەکاتێکدا ئافرەتان پێویستیان بە 75 میلیگرام ڤیتامین سی هەیە. سەوزە و میوە بەتایبەتی شووتی و بیبەری سوور و میوەی لیمۆ ڤیتامین سی تێدایە.
ڤیتامین A :
جەستەت پێویستی بە ڤیتامین A هەیە بۆ پرۆسەی جۆراوجۆر، لەوانە گەشەی ئێسک و جیاکردنەوەی خانەکان. پیاوێکی ئاسایی ڕۆژانە پێویستی بە ٣٠٠٠ یەکە ڤیتامین A هەیە، لەکاتێکدا ئافرەتان پێویستی بە نزیکەی ٢٣٠٠ یەکە لەم ڤیتامینە هەیە. پەتاتەی شیرین، گێزەر، قووتە، قەیسی بڕێکی زۆر لەم ڤیتامینەیان تێدایە. کەمی ڤیتامین A دەبێتە هۆی تێکچوونی شانەکانی بەستنەوە و ئازاری جومگەکان. بەڵام تەواوکەری ئەم ڤیتامینەش دەبێتە هۆی ئازاری جومگەکان ئەگەر زۆر بەکاربهێنرێت.
ڤیتامینەکانی تر:
کەمی هەندێک ڤیتامینی تریش پەیوەندی بە ئازاری جومگەکانەوە هەیە. ئەمەش بە تایبەتی لەو کەسانەدا زۆرە کە خۆراک و خۆراکیان خراپە. ڤیتامین B1 و ڤیتامین E، ڤیتامین B6 و ڤیتامین B12 لەم جۆرەن. بەڵام ئازاری جومگەکان دەکرێت بەهۆی کێشەی جددی ترەوە بێت، بۆیە؛ ئەگەر دوای خواردنی ڤیتامینەکان هێشتا ئازاری جومگەکانت هەبوو، دڵنیابە سەردانی پزیشک بکە./.
