جام کوردی – كەس هێندەی شێركۆ بێكەس لەرەهەندی (ناو)دا بەقووڵایی رۆنەچووتە ناخی خەڵكەوە، ئەمە ریشەكەی لە توانای وەزیفەی شیعری شێركۆوە سەرچاوەی گرتووە نەك خودی شێركۆ ، شێركۆ لەو شاعیرانەیە كە ناكرێت پێی بووترێت كوڕی فایق بێكەسە، دەبێ پێی بوترێت فایق بێكەس باوكی شێركۆ بێكەسە!، كەس هێندەی شێركۆ كەسی نەبووە بەڵام لە بێكەسیدا شێركۆ دەچێتەوە سەر رەچەڵەكی شیعر، واتا هەموو ئەوانەی شێركۆ دەناسن، ناسینەكەیان پەیوەندی بە شیعرەوە هەیە، نەك خودی شێركۆ، ئەمە وەزیفەی ناوە كە لەئینساندا چۆن دەمینێتەوە و مەرگیش ناتوانێت رێگری لێبكات، بۆیە دەبێ ئەوەمان بیرنەچێت ئەوەی دەمێنێتەوە ناوە نەك جەستە، ئەگەر شیعر لە شێركۆدا بخەینە دەرەوە، هیچ رایەڵەیەك ئێمە بە شێركۆ بێكەس و یادەوەری شێركۆ بێكەسەوە نابەستێتەوە، لە مێژووی نووسیندا كەمن ئەوانەی دەتوانن ناویان لە خۆیان گەورەتر بێت، ئێمە هەموو هاوڕێی خەیاڵی شێركۆین نەك هاوڕێی خودی شێركۆ، هەندێكجار خەڵكانێك پەیوەندییان بەشیعرەوە نیە كە شێركۆ دەبینن، هەست دەكەن قسە لەگەڵ شیعردا دەكەن، من بڕوام وایە كەس هێندەی شێركۆ لە فۆرمی شیعردا نەگوونجاوە، شێركۆ زمانێكی شیعریی لەناو مەیلێكی شیعریدا دەگووزەرێت، تا ئەم چركەساتە كەس نەیتوانیوە شێركۆ لەشیعر بخاتە دەرەوە.! ئەمە هاوكێشەیەكی ژمارەیی نیە، حەقیقەتی ئەدەبیاتی كوردی وادەڵێت، ئێمە تا ئێستا نەمانتوانیوە بەبێ شیركۆ شیعربین، بۆ ئەوەی لەو وەزیفە ژمارییە كە شێركۆ و شیعر بەیەكەوە دەبەستێتەوە قسەیەك بكەین، دەبێ بەردەوام لەوە بگەین كە شێركۆ لە نێوان سێ نەوەدا شیعری نووسیوە، ئەم بەردەوامییەی شێركۆ بەرهەمەكەی ئەم شێركۆیەیە كە مەرگیش تا ئێستا نەیتوانیوە لەسەنتەری شیعر و ئەدەبیاتی كوردیدا دووری بخاتەوە، بۆ ئەوەی لەناو وەزیفەی شیعردا شێركۆ لەم دونیا و بیرە كوردییەوە بگوازینەوە بۆ بە دونیایی كردنی شیعر، بۆ ئەوەی لێرەوە وەزیفەی شیعر لەو زمان و تەكنیكە كوردیە دوور بكەوینەوە و بزانین شێركۆ بێكەس لەكوێی زمان و تەكنیكی شیعریی دونیادا دەردەكەوێت، لەم هاوكێشەیەدا شێركۆ بێكەس لە دوو قۆناغی جیاوازدا.. لەگەڵ دوو فەزای شیعریی جیاواز بەریەك دەكەون، سەرەتای قۆناغی حەفتاكان و ئیعلانی گروپی روانگە لەگەڵ كۆمەڵێك شاعیر و چیرۆكنووس، هەوڵێك بوو شیعر لەبری رەخنەی ئەدەبی كوردی وەزیفەكەی گرتە ئەستۆ، یانی لە غیابی رەخنەە ئەدەبیدا شیعر وەزیفەیەكی قورستر دەگرێتە ئەستۆ ، ئەم قۆناغە وەك خۆیان لە بەیاننامەكەی گروپی روانگە دەڵێن.. هۆكاری ئیعلانی ئەم گروپە ئەو ئاڵوگۆرە سیاسی و فەرهەنگیە بوو لە بەشێك لەولاتەكانی وەك لوبنان و میسر وعیراق، گۆڤاری (الشعر) لە لوبنان و گۆڤاری گالیری(68) ی میسر و 69 شیعر لە بەغدا كە خالد عەلی وسامی مهدی و فوزی كەریم و فازل ئەلعەزاوی دەریان دەكرد، كاریگەری راستەو خۆی بەسەر ئەدەبیاتی كورییەوە هەبوو كە دەبوو ئەمانیش ئەو قۆناغە، واتا قۆناغی ئەدەبیاتی حەماسی تێپەڕێنن، پاش ململانێیەكی سەخت لەگەڵ هەندێك لە نەوەی كۆن و تەنانەت نەوەی نوێش بە هەمان شێوە، لەبەرانبەردا دووتەیاری ئەدەبی تر كە ماركسیزم و ناسیونالیستەكانیش كە هەریەك لەم دوو تەیارە فیكرییە جیاوازە قودرەتی شیعریی و فیكرییان لە كامەران موكری و گۆرانەوە دەبینی، ئەوەی كە دەكرێت باسی لێوە بكەین ئەوەیە دەرئەنجام خودی شێركۆ بێكەس نەیتوانی درێژە بە فیكری تازەكردنەوەی زمان و تەكنیكی شیعری كوردی بدات و لە هەشتاكان جارێكی تر شیعری حەماسی دەنووسێتەوە، راستە سەرەتا لە نامیلكەی (دوو سرودی كێوی) كە بۆ ئەنوەر قادر نووسرابوو جیاوازییەكی زۆر لە قووڵایی شیعر و زماندا دەبینرا بەڵام هەشتاكان جارێكی تر شێركۆ بێكەسی گەڕانەوە نێو سەنگەرەكانی نەتەوەوە و نەیتوانی فیكر وەك سەرچاوەیەك بۆ پێشكەوتنی شیعر گەشە پێبدات.
قۆناغی دووهەم لەفیكری شێركۆ بێكەس قۆناغی ئەنفال بوو، وێڕای ئەوەی شێركۆ بێكەس لەناو زمانێكی جیاوازتر دەركەوت، بەڵام دەبێ ئەومان لەبیرنەچێت ئەدەبی كوردی وەك تەواوی ئەدەبیاتی تر تموحی بە دونیایی بوونی هەیە، زمان پەیوەندی بە نەتەوەوە هەیە، ئێمە وەك زمان لە كوێی دونیادا دەبینرێین؟، ئەمە جەوهەری كێشەكەمانە كە بە دونیایی كردنی ئەدەبی كوردی پەیوەندی بە زمانەوە هەیە، بەشێكی تری ناسینی ئەدەبیاتی ئێمە تەكنیكی شیعرییە، ئێمە چۆن مامەڵە لەگەڵ ماتریال و تەواوی دەورووبەرمان دەكەین، ئەمەش پەیوەندی بە هووشیاری زمان و تەكنیكەوە هەیە كە راستەوخۆ پەیوەندی بەكوولتوور و ترادسیۆنی كۆمەڵایەتییەوە هەیە، لەدوو لێكۆڵینەوەی جیاوازدا هەریەك لە سەڵاح حەسەن پاڵەوان و د. ئەحمەدی مەلا لەباری تەكنیك لە ئەدەبیاتی كوردی و شیركۆ بێكەس وەك نموونە قسەی زۆریان كردووە، لەبەر كورتی بواری بابەتەكەم تەنها نموونەكەی ئەحمەدی مەلا دەهینمەوە، كە قسەكردنە لەسەر كتیبی (گۆڕستانی چراكان)، لەم دەقە شیعرییەدا كە گوزارشت لە نەهامەتییەكانی كورد لەنوگرە سەلمان دەكات و تێیدا ئاماژە بە (سەگ)ە رەش و حەجاجی خوێن رێژ دەكات كە پێی دەڵێت (بەراز)، واتا هەم بەراز و هەم سەگ دوو شكڵی ناشرین و دڕندەی پێدراوە كە لە ئەدەبیاتی دوونیادا ئەم ناسینە بۆ سەگ و بەراز، ناسینێكی نامەنتیقییە و وەك ئەدەبی دوونیایی و ئینسانی ناناسرێت، بۆ ئەوەی ئەدەبی كوردی لەو ناسینە لۆكاڵیە دووربكەینەوە پێویستە هەموو رەهەندە جوان و نا جوانەكانی شیعریی كوردی و بەتایبەتی شیركۆ بێكەس بە وردی پیاچوونەوەی بۆ بكرێت..ئەوەی ماوەتەوە بیڵێین شێركۆبێكەس تا ئێستا زیندووترین زمانی شیعریی كوردی لەخەیاڵیدا هەڵگرتووە ، نەمری ئەو لە نەمری شیعردایە.. تا شێركۆ بێكەس تێنەپەڕێنین، ناتوانین زمان و شیعری شێركۆبێكەس وەك زمان و شیعری رابووردوو تەماشا بكەین.
دانا عەسكەر
