بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، ئەکبەر ئێرانی بەڕێوەبەری جێبەجێکاری دامەزراوەی توێژینەوەی میراتی نووسراو، بە بۆنەی ” کۆنفرانسی نیشتمانیی ئازەربایجان، دیپلۆماسی و یەکپارچەیی خاکی ئێران ” (یادی میرزا موحەبعەلی خان نازم ئەلمولک مەرەندی یەکانلو) کە ئەمساڵ، لە ژێر ناوی ” یادی ئێران – دۆستایەتی لە ناوچەی ئازەربایجان ” بەڕێوەدەچێت، نووسیویەتی:
“ کاتێک کتێبی ” چاودێری و دادگاییکردنەکان “ی میرزا موحەبعەلی خان نازم ئەلمولک مەراندی یەکانلوم خوێندەوە، کە نەسروڵڵا ساڵحی ڕاستی کردبووەوە، تووشی پیاوێک بووم کە ئێرانی خۆشدەویست، ئازا و نیشتمانپەروەر بوو. بۆ ئەوەی بەرگری لە یەکپارچەیی خاکی وڵاتەکەی بکات، بە شارەزایی لە مێژوو و جوگرافیا، و بە هێزێکی زۆر و متمانە بەخۆبوون لە دژی ئەو گرووپە یاساییە وەستایەوە لە فەرمانڕەواکانی عوسمانی لە کۆمیسیۆنی پڕۆژە یاسای سنوردارکردنی سنورەکانی ڕۆژئاوای ئێران و بیری لە نەیارەکەی نەدەکردەوە، دانوستان و سەلماندنی شەرعییەتی ئێران، بە جۆرێک کە لە هەندێک خاڵی سنوریدا تا ٥٠ کیلۆمەتری بە ڕووبەری خاکی پاکی ئێران کۆکردەوە.
ئەمیر کەبیر کە خۆی ئەفسانەی ئازادی ئێرانە، بە ڕادەیەک ستایشی کرد کە دواتر هەندێک بە ” ئەمیر کەبیری دووەم ” ناویان برد. ناوچەی ئازەربایجان پیاوە ئازاکانی وەک میرزا موحەبعەلی خان نازم ئەلمولکی پەروەردە کردووە. کاتێک کتێبی مافی گەلان، وەرگێڕانی یەکانلوو، لە گەڵ پێشەکییەکی پرۆفیسۆر محەممەد عەلی موەحدمان چاپ کرد، زیاتر لە گەڵ کەسایەتی ئەوا ئاشنا بووم .
لە سەر پێشنیاری دوکتۆر نەسروڵڵا ساڵحی توێژەرێکی بەئەمەک و زانای بەتوانای عوسمانی و بە هاوکاری ناوەندی لێکۆڵینەوەی سیاسی وەزارەتی دەرەوە، پێش کۆنفڕانسێک بۆ یادکردنەوەی ئەم پیاوە بەپەرۆشەی ئازەربایجانی لەو ناوەندەدا بە دە وتار بەڕێوەچوو.
پاشان کتێبی ” ڕۆژنامەی میسیۆنی ئەستەنبوڵ ” بە هەوڵی دوکتۆر ساڵحی پێداچوونەوەی بۆ کرا و ئامادەکرا بۆ چاپکردن و زەمینەسازی بۆ کۆنفرانسێکی نیشتمانی بۆ یادکردنەوەی یەکانلو بە بەشداری چەندین ناوەندی حکومی و ناحکومی لە نیوەی دووەمی مانگی تشرینی یەکەمدا دانرا. دامەزراوەی توێژینەوەی میراتی نووسراو شانازی دەکات کە لەم کۆنفرانسەدا پێشەنگ بووە. بڕیارە لە سەرەتای ئەم کۆنفرانسەدا پەردە لە سەر سێ کتێبی نازم ئەلمولک لابدرێت.
ڕەنگە نزیکەی 30 وتاربێژ لە سەرتاسەری وڵاتەوە بەشداری بکەن، ڕوخساری تەورێزیش بە ئامادەبوونی مێژوونووسانی هاوچەرخی وڵات ڕازاوەتەوە و بە وتەی کەمال خوجەندی کە لەم شارەدا پشوو دەدات، تەبرێز جارێکی دیکە بە ئامادەبوونی ئەو کەسانەی کە خزمەتەکانی نازم ئەلمولک بەرز دەنرخێنن، ئارام دەبێتەوە.
یادی میرزا موحەبعەلی خان هەنگاوێکە بۆ پاراستنی یەکێک لە دیپلۆماتکارەکانی سەردەمی قاجاڕ کە بە هێنانەوەی سەرچاوە مێژووییەکان و بەڵگەنامەکانی ئەرشیڤی عوسمانی و دانوستانە لۆژیکی و هەناسەبڕکێکان، جارێکی دیکە هەر بستێک خاکی ئێرانی دیاری کرد و سەقامگیری کرد و لە دەستبەسەرداگرتن و هەڵوەشانەوە ڕزگاری کرد. ئەمڕۆ ئێران زۆر پێویستی بە شێرە پیاوێکی وەک نازم ئەلمولک مەرەندی یەکانلوە./.
