بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، لە کاتێکدا خواردنی هەندێک خۆراک، بە تایبەت ئەوانەی شەکری زیادکراو و کاربۆهیدراتی پاڵاوتەیان زۆرە، دەبێتە هۆی هەڵاوسانی شەکری خوێن، بەڵام کۆمەڵێک خۆراکی دیکە هەن کە دەتوانن یارمەتیت بدەن بۆ ڕێکخستنی شەکری خوێن و بەرزکردنەوەی تەندرووستی گشتی.
ئەم خواردنانە بریتین لە:
فاسۆلیا و عەدەس:
فاسۆلیا و عەدەس دەوڵەمەندن بە مەگنیسیۆم و ڕیشاڵ و پرۆتین. بەدەستهێنانی ئەم ماددە خۆراکییانە یارمەتیدەرە بۆ کەمکردنەوەی شەکری خوێن. زۆرێک لە لێکۆڵینەوەکان دەریانخستووە کە خستنەڕووی فاسۆلیا و عەدەس لە خۆراکدا، جگە لە ڕێکخستنی شەکری خوێن، ئەگەری تووشبوون بە نەخۆشی شەکرە کەمدەکاتەوە.
خواردنە دەریاییەکان:
خواردنە دەریاییەکان، لەوانەش ماسی و کرم، سەرچاوەیەکی بەنرخی پرۆتین و چەوری تەندرووست و ڤیتامین و کانزا و دژە ئۆکسێنەرە و یارمەتیدەرە بۆ ڕێکخستنی ئاستی شەکر لە خوێندا. پرۆتین پێویستە بۆ بەڕێوەبردنی شەکری خوێن، یارمەتی خاوکردنەوەی هەرسکردن دەدات، ڕێگری دەکات لە بەرزبوونەوەی شەکری خوێن لە دوای ژەمەکان و تێربوون زیاد دەکات. بە پێی توێژینەوەکان، زۆر خواردنی ماسی چەور وەک سەلەمون و ساردین یارمەتیدەرە بۆ باشترکردنی ڕێکخستنی شەکری خوێن.
سێو:
سێو ڕیشاڵی تواوە و پێکهاتەی ڕووەکی وەک کوێرسیتین و ترشی کلۆرۆجینیک و ترشی گالیکی تێدایە کە یارمەتی کەمکردنەوەی شەکری خوێن دەدەن و ڕێگری لە نەخۆشی شەکرە دەکەن.
لیمۆ:
خواردنی میوەی لیمۆ یارمەتیدەرە بۆ باشترکردنی هەستیاری ئەنسۆلین و ڕێگریکردن لە نەخۆشی شەکرە. هەرچەندە میوەی لیمۆ شەکری سرووشتی تێدایە، بەڵام بە نزم تا مامناوەند دادەنرێت لەسەر پێوەرەکانی گلایسیمیک. هەروەها میوەی لیمۆ سەرچاوەیەکی باشی ڤیتامین و کانزا و ڕیشاڵەکانە. میوەی لیمۆی وەک پرتەقاڵ و ترێ پڕە لە ڕیشاڵ و پێکهاتەی ڕووەکی تێدایە وەک نارینج کە تایبەتمەندییەکی بەهێزی دژە شەکرەی هەیە.
توو:
چەندین توێژینەوە دەریدەخەن کە خواردنی توو پەیوەندی بە باشتربوونی ڕێکخستنی شەکری خوێنەوە هەیە. توو ڕیشاڵ و ڤیتامین و کانزا و دژە ئۆکسانی تێدایە، کە زۆر گونجاوە و خوازراوە بۆ ئەو کەسانەی کێشەیان هەیە لە بەڕێوەبردنی شەکر لە خوێندا. بەپێی توێژینەوەکان خواردنی شووتی و توو سودی هەیە بۆ بەڕێوەبردنی شەکری خوێن لەڕێگەی زیادکردنی هەستیاری ئەنسۆلین و باشترکردنی پاککردنەوەی گلوکۆز لە خوێندا.
کولەکەی زەرد:
بەهۆی هەبوونی بڕێکی زۆر لە ڕیشاڵ و دژە ئۆکسێنەر، قووتە هەڵبژاردەیەکی باشە بۆ ڕێکخستنی شەکری خوێن. دەوڵەمەندە بە کاربۆهیدراتەکان کە پێی دەوترێت پۆلیساکارید، کە توانای ڕێکخستنی شەکری خوێنیان هەیە لە مەودای ئاساییدا. هەروەها دەوڵەمەندە بە چەوری و پرۆتینی تەندروست و بەسوودە بۆ بەڕێوەبردنی شەکری خوێن.
تووی کەتان:
تۆوی کەتان دەوڵەمەندە بە ڕیشاڵ و چەوری تەندروست و دەتوانێت یارمەتی دابەزاندنی ئاستی شەکر لە خوێندا بدات. ئەم کاریگەرییە دابەزینی شەکرە ڕەنگە بە هۆی ڕێژەی ڕیشاڵی تواوەی ئەم تۆوە بێت. لێکۆڵینەوەکان دەریدەخەن کە ڕیشاڵی تواوە هەڵمژینی شەکر بۆ ناو خوێن خاو دەکاتەوە و بەمەش ئاستی شەکر لە خوێندا دادەبەزێت. هەروەها تۆوی کەتان خۆراکێکی گونجاوە بۆ ئەو کەسانەی نەخۆشی شەکرەی جۆری دوویان هەیە.
هێلکە:
هێلکە سەرچاوەیەکی دەوڵەمەندە بە پرۆتین و چەوری تەندرووست و ڤیتامین و کانزا و دژە ئۆکسێنەر. هەندێک لە توێژینەوەکان خواردنی هێلکە بە ڕێکخستنی باشتری شەکری خوێنەوە دەبەستنەوە. توێژینەوەیەک لە سەر ٤٢ کەسی پێگەیشتوو کە کێشی زیادە یان قەڵەوی و پێش شەکرە یان جۆری دووەمی شەکرە دەریخستووە کە خواردنی هێلکەیەکی گەورە لە ڕۆژێکدا دەبێتە هۆی کەمبوونەوەی بەرچاوی شەکری خوێن (نزیکەی ٤.٥%) و باشتربوونی هەستیاری ئەنسۆلین.
بۆ خۆپاراستن لە بەرزبوونەوەی شەکری خوێن پێویستە لە کام خۆراک دوور بکەویتەوە؟
ئەگەر شەکری خوێنت بەرزە، هەوڵبدە لەو خواردنانە دوور بکەویتەوە کە ڕێژەیەکی زۆر شەکر و کاربۆهیدراتی پاڵاوتەیان تێدایە، وەک نانی سپی و شیرینی. هەروەها تا دەتوانیت دوور بکەوەرەوە لە خواردنی ئەو خۆراکانەی کە سۆدیۆمیان زۆرە، وەک خواردنی خوێ، سۆسیس، چپس و خواردنە قوتووەکان، کەچاپ، چەوری زەڵاتە، ترشیات، و هەموو جۆرە خوێیەک./.
