دکتۆر یادگار عەلی مامۆستای زانکۆی گەرمیان لە وتووێژی لە گەڵ پەیامنێری جام کوردی، وتی: ئەو بڕیارانەی دادگای فیدراڵیی عێراق لە ئەگەری جێبەجێکردنی دەتوانێت هەرێم لە ئۆتۆنۆمی نزیک بکاتەوە تا وەک هەرێمێکی فیدراڵ کە لە ساڵی 2017 ڕاپرسیی بۆ سەربەخۆیی یان لانیکەم کۆنفیدراڵی کردووە.
ناوبراو وتی: بڕیارەکان دەتوانێت لە ڕووی سیاسی و دیپلۆماسییەوە هەرێمی کوردستان لاواز بکات و هەموو دەسەڵاتێکی دەرهێنان و فرۆشتنی نەوت و گاز و کانزاکانی لێوەردەگرێتەوە و لەو کاتەدا حکومەتی هەرێم کاری دەبێتە ڕێکخستنی کاروباری ناوخۆیی، ئەو بڕیارانە هەرچەندە لە پەنای دەستووری هەمیشەیی دەرکراون بەڵام ڕواڵەتی سیاسییان بە خۆوە گرتووە لە بەر ئەوەی کە لە کاتێکی خەراپدا دەرکراون، بە تایبەت لە سەروبەندی پێکهێنانی حکومەتی نوێی عێراق و بەستنی هاوپەیمانی نێوان لایەنە سیاسییەکاندا بووە.
ئەو مامۆستایەی زانکۆی گەرمیان وتی: حکومەتی عێراق 17 ساڵە هیچ بەرپرسیاریەتییەکی بەرامبەر بە جێبەجێکردنی مادەی 140 و زۆرێک لە پرسە دەستوورییەکانی دیکە نەبووە تا باس لە مادە بە مادەی دەستوور بەرامبەر بە کورد بکات.
وتیشی کە ئەگەری ئەوەش هەیە بڕیارەکانی دادگای فیدراڵیی عێراق پەل بۆ شتی دیکە بهاوێت و چەندین دامودەزگای گرنگی دیکەی وەک کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکان و سەرۆکایەتی هەرێم و فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوە بگرێتەوە و لە لایەن ئەو دادگایەوە هەڵبوەشێنەوە، لە گەڵ چەندین یاسای دیکە لە هەرێمی کوردستان کە ڕەنگە ناوەڕۆکەکانیان لە گەڵ ئەو خوێندنەوەی ئەوان یەک نەگرێتەوە، سیاسییەکانی کوردیش دەیانەوێت لەم قۆناغەدا دادگاکە ڕابگرن و چارەسەرێکی سیاسی بۆ کێشەکە بکرێت.
دکتۆر یادگار عەلی لە درێژەدا وتی: عێراق دەوڵەتێکە و دەتوانێت هەنگاوی زۆر بەرامبەر بە هەرێمی کوردستان بگرێتەبەر ئەگەر بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی جێبەجێ نەکات، بەڵام هەموو ئەو ڕێکارانە پەیوەستن بە ئاراستەی دۆخی سیاسی عێراق، پێم وایە کە حکومەتی تەوافوقی دەتوانێت قەبارەی زیانەکان کەم بکاتەوە و باشترە کە کورد مەرجی بۆ بەشداری لە حکومەتی نوێ، پێکهێنانی ئەو جۆرە حکومەتە بێت، بە پێچەوانەوە حکومەتی زۆرینەی نیشتمانی کە بەدەر لە یەک دوو بەرەی سیاسی خواستی عێراقییەکانی لە سەر نییە دەتوانێت پەیوەندییەکانی نێوان هەرێم و ناوەند بباتە قۆناغێکی زۆر مەترسیدار و هەر دوو لا زەرەرمەند دەبن بە تایبەت هەرێمی کوردستان کە کێشەی قووڵی سیاسی و دارایی ناوخۆیی هەیە و ملیاران دۆلار قەرزدارە و مووچەی فەرمانبەران و بودجەی پرۆژەکانی بۆ دابین ناکرێت.
ناوبراو وتی: لە ڕووی ئابوری و سیاسییەوە هاوکێشەیەک هەیە کە دەڵێت ” تا بەهای خوێن هەرزان بێت نرخی نەوت بەرز دەبێت ” لە ڕووە ئابورییەکەیەوە بەو مانایەی شەڕ نرخی نەوت و سووتەمەنی و خۆراک بەرز دەکاتەوە. هەرێمی کوردستانیش سەرچاوەی داهاتەکەی بۆ نەوت دەگەڕێتەوە و ڕەنگە لەو ڕووەوە سوودمەند بێت ئەگەر شەفافییەت هەبێت. بەڵام لە ڕووی سیاسییەوە شەڕی زلهێزەکانی بەرامبەر بە وڵاتانی دیکە هیچ کات بۆ هەرێمی کوردستان مانایەکی باشی نابێت، لە بەر ئەوەی کە دەرگا دەکاتەوە بۆ ئەوەی کە ئەم هەرێمە بچووکە بە ئاسانی تەنگی پێهەڵبچنرێت. بە تایبەت لە ئێستادا کە خاوەن سەروەری نییە و لە هیچ هاوپەیمانییەکی نێودەوڵەتیدا نییە و دەوڵەمەندیشە بە نەوت و گاز و سامانی سرووشتی جۆربەجۆر و لە ڕووی ناوچەییشەوە پێگەیەکی گرنگی سیاسی و جوگرافیی هەیە.
وتووێژ: سەردەشت محەممەد
